Właściwości magnesu

Pomoce:

  • magnesy „lodówkowe”
  • magnesy neodymowe (allegro)
  • różne przedmioty do sprawdzenia czy przyciąga je magnes (szkło, korek, papier, plastik, itp)
  • monety – wg rodzaju metalu, puszki aluminiowe, złota obrączka
  • monety (z różnego rodzaju metalu)
  • puszki aluminiowe
  • (opcjonalnie) złota obrączka
  • hula-hop
  • mazak czerwony i niebieski lub taśmy w tych kolorach
  • opiłki metalu
  • pudełko z opiłkami metalu lub pokrojonymi kawałkami drutu
  • spinacz biurowy
  • przeźroczysta plastikowa miska
  • ręcznik i ścierka do wody
  • plastikowe kubeczki
  • plastikowe tacki

Co przyciąga magnes?

Luźna obserwacja: dzieci otrzymują po jednej sztabce magnesu i sprawdzają, które przedmioty w ich otoczeniu przyciąga (uwaga na przedmioty elektroniczne – dzieci nie powinny posługiwać się silnymi magnesami, magnesy „lodówkowe” wystarczą do tego eksperymentu).

Powiedźcie jakie przedmioty przyciąga magnes? … A czy potrafi przyciągnąć szkło, kto sprawdził? … (to sprawdźcie teraz) … dobrze, a czy przyciąga drewno? Gdzie jest drewno, poszukajcie i sprawdźcie …, dobrze, a ścianę? … a dywan? … a ubrania … a wodę? … a krzesła? … tak? a co przyciągnął w krześle? …


Klasyfikacja przedmiotów

Przyniosłem kilka przedmiotów, powiedzie mi więc już bez sprawdzania, które z nich będą przyciągane przez magnes, a które nie. Tutaj włożymy (hula-hop) te przyciągane z tutaj nie przyciągane … Dobrze, tak uważacie, a teraz jedno z was sprawdzi magnesem … Ooo, okazało się, że jednak nie wszystkie przedmioty metalowe są przyciągane (np. monety – wg rodzaju metalu, puszki aluminiowe, złota obrączka). Jak widzicie magnes przyciąga tylko niektóre przedmioty.

Sprawdźcie czy magnes potrafi przyciągnąć inny magnes [sytuacja ta może pojawić się wcześniej] … Tak? Nie? To jak to jest? przyciąga i odpycha? … Posłuchajcie: magnesy mają dwa bieguny. (Opcjonalnie:) żeby wam to wyjaśnić, zaznaczymy je dwoma kolorami zobaczcie. Każdy z inny jest zbudowany tak samo. Jeden zaznaczymy na niebiesko (naklejką lub mazakiem) a drugi na czerwono.

zdjęcie
Jeśli dwa magnesy o tym samym biegunie będą chciały się dotknąć to będą się odpychały – widać, że się nie lubią prawdą? Ale za to przeciwne kolory: czerwony i niebieski razem? Sami zobaczcie … Tak, przyciągają się.


Pole magnetyczne

Pokażę wam teraz jak działa magnes na małe kawałki metalu (opiłki lub małe druciki). Pokaz w pojemniku, dzieci obserwują przez osłonę podając sobie z ręki do ręki opakowanie.

To co widzicie, te sterczące kawałki nazywamy opiłkami, czyli drobnymi fragmentami metalu, który przyciąga magnes. Przyciąga je w ciekawy sposób ponieważ wytwarza specjalne „pole magnetyczne”, niewidoczne dla nas, a jak widzicie działające na metal.


Siła magnesu

Chciałbym sprawdzić jak silny jest wasz magnes? Jak mogę to sprawdzić? …

Na blacie stołu ustawiamy dwa magnesy („lodówkowy” i „neodymowy”) w takiej odległości od siebie aby się nie przyciągały. W pewnej odległości kładziemy linijkę oraz przed nią dwa spinacze biurowe. Zbliżając linijką dwa spinacze spowodujemy, że w pewnym momencie których podskoczy do silniejszego magnesu.

zdjęcie zdjęcie


Przyciąganie przez „coś”

Czy magnes może przyciągnąć spinacz przez ławkę? Sprawdźcie …

zdjęcie zdjęcie
W takim razie narysuję tor przeszkód, który trzeba będzie przejść (rysujemy mazakiem do białej tablicy lub kładziemy kartki z narysowanym już torem przeszkód, lub ustawiamy klocki tworzące tor, np. na każdym stole inny). Dzieci przez poruszanie magnesu pod ławką próbują przejść jednym spinaczem lub „gąsienicą” (zaczepieniem 5 spinaczy).

zdjęcie zdjęcie
Podsumujmy – wiemy już, że magnes przyciąga i jest tak silny, że może przyciągnąć przez stół. Ale czy może przyciągnąć w wodzie (lub przez wodę)? Jak uważacie? … Dobrze, sprawdźmy. Tylko, jak to zrobić? …

Jedno dziecko sprawdza: wrzuca spinacz do (przeźroczystej) plastikowej miski z wodą po czym sprawdza czy magnes przyłożony do krawędzi miski i/lub czy włożony do wody potrafi przyciągnąć spinacz (magnes „lodówkowy” i „neodymowy).

zdjęcie zdjęcie
Każde z dzieci również może wykonać podobne doświadczenia: nalewa wodę do kubeczka na określoną wysokość, wrzuca 5 spinaczy i sprawdza czy magnesy potrafią wyciągnąć metal z wody (ścierka w pogotowiu). Nauczyciel może zorganizować tor przeszkód w plastikowych, głębokich tackach z zaznaczonym torem).

Sprawdźmy czy coś cięższego jest w stanie magnes wydobyć z wody… Okazuje się, że magnes „lodówkowy” jest za słaby.

zdjęcie


Zastosowanie magnesu oraz zabawy „magnetyczne”:

  • magnes lodówkowy lub tablicowy – przypinanie kartek
  • magnes zatrzaskujący drzwiczki
  • magnes głośnikowy
  • zabawki magnetyczne (tabliczka z opiłkami magnesu (znikopis), lewitujące płytki, szachy magnetyczne, itp.)
  • zabawa w wyszukiwanie za pomocą magnesu skarbu zakopanego w piasku
  • kompas (igła magnetyczna)
  • wahadło chaotyczne
  • teatr magnetyczny

Zabawka: bezpieczne samochody (nigdy nie zderzające się samochody)

zdjęcie zdjęcie
Zabawka: labirynt magnetyczny

zdjęcie zdjęcie
Zabawka: rybak – wędka z magnesem i rybki ze spinaczami. Pomysł ten opisuje także tutaj

zdjęcie zdjęcie zdjęcie
Zabawka: latawiec magnetyczny (rozwija sprawność manualną: zadanie polega na uniesieniu latawca do pionu bez dotykania go, nawet magnesem (tylko magnes neodymowy)).

zdjęcie zdjęcie zdjęcie


Podobną funkcję przyjmują zjawiska: elektrostatyki oraz elektromagnesu.


W języku Chińskim magnes nazywany jest „ni-tszi-gi” co oznacza „kochający kamień”.