Lód z wody

Doświadczenie dla najmłodszych dzieci przedszkolnych.

Pomoce:

  • dwie szklanki przeźroczyste
  • barwnik spożywczy
  • pojemnik do lodu
  • zamrażalka
  • szczypta soli
  • ręcznik
  • małe plastikowe pojemniki
  • małe zabawki

Zaczynamy od tego co dzieciom najbliższe – śniegu i to jak się roztapia. W tym celu pozwólmy im przynieść na talerzu nieco śniegu do domu by mogły zaobserwować co się z nim stanie.


Następnie wykonajmy kilka doświadczeń z lodem – na przykład sprawdźmy czy można zmienić kształt lodu. W tym celu do pojemnika na lody wlewamy (najlepiej) zabarwioną wodę. Do kilku miejsc wsypujemy sól (będziemy obserwować jak woda zamarza gdy wymieszana z solą). Wkładamy pojemnik do zamrażalki.

Następnego dnia wyjmujemy pojemnik z zamrażalki.

Zabarwione kostki rozdajemy dzieciom, które wkładają lód do szklanki z wodą (zimną z kranu). Dzieci obserwują roztapianie się lodu.

Gdy lód się roztopi nauczyciel pokazuje szklankę z samą wodą, dzieci mogą zobaczyć jak ich woda w szklance została zabarwiona.


Drugi eksperyment [który można przeprowadzić równocześnie do poprzedniego]. Do szklanki wlejemy zabawioną wodę i wkładamy ją do zamrażalki [najlepiej tyle szklanek ile jest stolików, wówczas każde z nich będzie mogło obserwować szklankę z bliska].

Następnego dnia wyjmujemy szklankę i porównujemy zamarznięty płyn z zabarwioną wodą w innej szklance. Pierwsze co, to nauczyciel pokazuje dzieciom, że szklankę z lodem można obrócić do góry dnem, a lód nie wypadnie [jedną z takich szklanek można ustawić na parapecie, do góry dnem na spodeczku – by dzieci mogły zaobserwować kiedy lód opadnie].

Dzieci obserwują roztapianie się lodu w szklance. Możemy wlać do szklanki z lodem trochę ciepłej wody by przyśpieszyć topnienie.

Wśród obserwacji może być: lód skwierczy i puszcza bąbelki…


Oto inne doświadczenie, które pokazuje, że lód może przyjmować ksztłt – różnego rodzaju pojemniki, w których zamrozimy wodę (ciekawe efekty dają foremki do ciasta).


Do miseczek można włożyć po jednej zabawce i po zalaniu wodą włożyć do zamrażalnika. Następnego dnia można dzieciom pokazać niespodziankę – na którą muszą poczeka, aż się odmrozi.


Oprócz badania kształtu lodu można przeprowadzić debatę wśród dzieci na temat przyśpieszenia przyjścia wiosny – jak pozbyć się takiej ilości zalegającego śniegu. Chodzi o ustalenie jakie produkty mogą przyśpieszyć topnienie śniegu. W tym celu należy ustalić jakie produkty będziemy sprawdzać – ja wybrałem (1) cukier, (2) mąka i (3) sól. Uwaga eksperyment należy prowadzić nie w pomieszczeniu, ale na mrozie.

Do każdego z czterech pojemników włożyłem dwie łyżki śniegu. I przysypałem śnieg odpowiednimi produktami. Przygotowałem również jedną miseczkę ze sniegiem, którą nie posypywałem niczym by sprawdzić, czy np. posypany śnieg wolniej się topi niż sam śnieg. Następnie co jakiś czas przychodziłem sprawdzić co dzieje się ze śniegiem.

Oto 1 obserwacja (kolejno: cukier, mąka, sól, bez posypki)

Oto 2 obserwacja (kolejno: cukier, mąka, sól, bez posypki)

Oto rezultat (kolejno: cukier, mąka, sól, bez posypki):

Wynik wykazał, że śnieg posypany solą najszybciej się topi. Dalej – pod względem tempa topnienia jest cukier, mąka). Najwolniej topnił się sam śnieg (bez posypki).

Przyjżyjmy się jak reaguje okruszek soli wyrzucony zimą na chodnik.


Warto jest z dziećmi zastanowić się nad tym czy zamrożona woda będzie zajmowała tyle samo objętości co woda w postaci płynnej? Oto w jaki sposób można to sprawdzić: do butelki, szklanki lub kubeczka wlewamy wodę, a następnie zaznaczamy jej poziom, lub (tak jak zaprezentowałem to na zdjęciach) nalać wodę do pełna w szklance przykryć ją folią aluminiową (by woda się nie wylała). Uwaga nie można zakręcać słoików (szczególnie szklanych) ponieważ popękają (jesli już chcemy to zrobić to najlepiej po zakręceniu włożyć słoik do torebki plastikowej aby szkło się nie rozsypało). Gotowy słoik z wodą wkładamy do zamrażalki. Gdy woda zamarznie, zdejmujemy folię aluminiową i obserwujemy różnicę.


Ustaliliśmy jak woda zamarza, dowiedzieliśmy się, że powstający lód zajmuje więcej powierzchni niż woda. Przyszedł czas na porównanie zamarzającej wody z innymi substancjami, np. mlekiem, sokiem czy olejem. Każdy z tych substancji wleję w takiej samej ilości do jednakowych szklanek i zaznaczę poziom.

Tak przygotowane szklanki zostawiam na godzinę (lub więcej czasu) w zamrażalce i po wyjęciu porównuję.

Przyjżyjmy się każdej szklance po kolei – mleko: zamarzło, kolor lodu jest żółty, po dotknięciu klei się, lód nie jest popękany, na tafli lodu widać wyraźne linie, poziom jest niższy.

Przyjrzyjmy się każdej szklance po kolei – sok: zamarzł, na tafli lodu widać wyraźne linie, po dotknięciu czuć, że jest mokry, poziom lodu jest wyższy niż wtedy gdy sok jest rozpuszczony.

Przyjrzyjmy się każdej szklance po kolei – olej: nie zamarzł – jest nieco gęstszy ale ma płynną konsystencję, po kilku sekundach jest już zupełnie płynny, taki sam poziom, na jego tafli unoszą się gródki.

Przyjrzyjmy się każdej szklance po kolei – woda: tafla lodu jest popękana, wyraźnie pofałdowana, po dotknięciu jest wilgotna, lód jest przeźroczysty.


Innym ciekawym eksperymentem do przeprowadzenia wśród dzieci jest zwrócenie uwagi, że jeśli zamrozimy wodę, która wcześniej była przegotowana jej lód okaże się przeźroczysty.

Poniżej przedstawiam eksperyment w którym porównuję następujące płyny: wodę przegotowaną czterokrotnie (dla pewności 🙂 ) oraz wodę z kranu, mleko, wodę z rozpuszczoną herbatą. Na szklankach zaznaczyłem co prawda poziom wody, ale posłużył mi on wyłączonie do porónania o ile zmienił się poziom objętości płynu. Ze względu na użycie różnej objętości pojemników nie mogłem porównać różnic między szklankami.

Na wszelki wypadek (gdyby karteczki upadły) zapisałem na szkle zawartość. Przed rozpoczęciem eksperymentu:

Po skończeniu pierwszej fazy eksperymentu.

Porównanie poziomów płynów w poszczególnych pojemnikach (1: mleko, 2: herbata, 3: woda przegotowana, 4: woda z kranu).

Przedstawiony eksperyment warto kontynuować, aby sprawdzić jak po wyjęciu z zamrażalki będą się rozmrażać. Być może różne płyny będą się rozmrażać w różnym czasie? Przedstawię niżej niektóre obserwacje: w słoiku w którym była woda (zarówno wygazowana jak i z kranu) zaobserwowano krople pary skroplone na szkle; w odmrażającej się herbacie barwnik osadził się na dnie (wymieszał się natychmiast po wymieszaniu). Zdjęcia z tych wniosków przedstawiam niżej.