J. Piaget – 3 rodzaje wiedzy

Źródło: J. Piaget, Development and Learning [w:] R. E. Ripple, V. N. Rockastle (red.), Piaget Rediscovered, Cornell University Press, Ithaca, NY 1964.

Piaget cytowany jest przez Barry J. Wadsworth – Teoria Piageta. Poznawczy i emocjonalny rozwój dziecka. WSiP, Warszawa 1998.

Piaget wskazuje, że cała wiedza człowieka dzieli się na trzy rodzaje: fizyczna, logiczno-matematyczna i społeczna (s. 36).

  1. Wiedza fizyczna – „jest wiedzą o fizycznych właściwościach obiektów i zdarzeń, takich jak wielkość, kształt, budowa, waga itp. Dziecko zdobywa tego rodzaju wiedzę wszystkimi swoimi zmysłami, manipulując przedmiotami (działając na nich)… W trakcie nabywania wiedzy fizycznej same obiekty (tj. piasek) „mówią” dzieciom, jakie są ich właściwości. Informacja zwrotna czy wzmocnienie są dostarczane dziecku przez same przedmioty. Dziecko nie może skonstruować dokładnego schematu piasku, dopóki się w nim nie pobawi. Nie sposób zdobyć pełnej, rzetelnej wiedzy o przedmiotach, tylko czytając o nich, oglądają je na obrazkach lub słuchając, co o nich mówią ludzie – to wszystko są formy symbolicznej reprezentacji; wiedzę o przedmiotach można zbudować jedynie poprzez bezpośrednie działanie na nich. Przedmioty pozwalają nam skonstruować swoje właściwości tylko w takim zakresie, w jakim używamy ich w swoim działaniu.” (s. 35)
  2. Wiedza logiczno-matematyczna – „jest konstruowana na podstawie myślenia o doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami. Wiedza ta, podobnie jak fizyczna, może się rozwinąć tylko wtedy, gdy dziecko, działa, manipuluje przedmiotami (umysłowo lub fizycznie). Lecz role działań oraz przedmiotów są odmienne w przypadku konstruowania tego rodzaju wiedzy. Dziecko wymyśla, wynajduje wiedzę logiczno-matematyczną; ona nie tkwi w przedmiotach, tak jak wiedza fizyczna, lecz jest budowania na podstawie czynności dziecka na przedmiotach. Przedmioty służą jedynie jako czynnik pośredniczący przy konstruowaniu wiedzy… Gdy doświadczenia są wielokrotnie powtarzane w coraz to innych sytuacjach i na odmiennych materiałach oraz gdy pojawia się stan nierównowagi, pojęcia stają się coraz doskonalsze, coraz bardziej dopracowane. Wiedza logiczno-matematyczna, podobnie jak fizyczna, nie jest przyswajalna wprost z tego, o czym się czyta lub o czym inni opowiadają. Jest konstruowana w trakcie działania na przedmiotach.” (s. 35)
    Przykładem są pojęcia liczb, a także zjawiska które dziecko jest w stanie zaobserwować w doświadczeniach.
  3. Wiedza społeczna – „jest wiedzą, dzięki której grupy kulturowe lub społeczne dochodzą do porozumienia na drodze umowy. Jej przykładem są reguły, prawa, normy moralne, etyka oraz język. Te typy wiedzy ewoluują w obrębie kultur i mogą być odmienne w różnych grupach społecznych. Wiedzy społecznej nie da się wyprowadzić z działań na przedmiotach w taki sposób jak wyprowadza się wiedzę fizyczną czy logiczno-matematyczną. Wiedza społeczna jest konstruowana przez dzieci na podstawie ich interakcji, współdziałania z innymi ludźmi. Gdy dzieci wchodzą w interakcję z innymi dziećmi i dorosłymi, mają sposobność budować swoją wiedzę społeczną.” (s. 36)