Rośliny trujące

Wiele roślin potrafi się bronić przed nieprzyjacielem: zwierzętami (które na nich żerują – pasożytami, czy je zjadają) i człowiekiem. Niektóre z roślin potrafi bronić się wydając trujące substancje (np. oleander) inne, ma kolce (róża, kaktusowate – igły) inne śmierdzą (lulek), a jeszcze inne wyglądają brzydko (np. królowa jednej nocy – kaktus).

Trujące substancje mogą być niebezpieczne dla człowieka, a szczególnie dzieci. Dzieci widząc kolorowe (np. jaskrawo czerwone owoce cisu albo wawrzyneczka) wyciągają ręce by je spróbować. Mają one silną potrzebę dotknięcia owocu, powąchania go i posmakowania, nie wystarcza im oglądanie. Nie jest to groźne dla wielu roślin pospolitych z najbliższego otoczenia, jednak jest wiele gatunków dziko rosnących, trujących roślin, których soki mogą być bardzo niebezpiecznie.

Dla przykładu podaję trujące rośliny, które kuszą:

  • kształtem: tuja
  • pięknym kolorem kwiatów: naparstnica, zimowit jesienny, złotokap
  • owocami: jarzębina, czarny bez, cis pospolity, borówka bagienna

Na szczęście smak wielu części trujących roślin nie jest smaczny dlatego też małe dzieci szybko go wypluwają. niemniej jednak ryzyko połknięcia choć niewielkiej dawki istnieje. Objawy zatrucia to najczęściej nudności lub wymioty. Na szczęście bardzo sporadycznie zdarzają się przypadki śmiertelne.

W przypadku zatrucia się dziecka dorosły musi skontaktować się z lekarzem pediatrą i jeśli to możliwe z lekarzem toksykologiem. Trzeba pamiętać, że nawet najsłabsze objawy czy podejrzenia mogą być powodem obserwacji szpitalnej i rozpoczęcia właściwego leczenia. Podczas zgłaszania informacji o zatruciu dorosły będzie pytany o:

  • Co jest (co może być) przyczyną zatrucia?
  • Kiedy, w jakim czasie nastąpiło zatrucie?
  • W jaki sposób i ile kostycznej substancji dostało się do organizmu dziecka?

Organizując zajęcia na łące, lesie czy parku, a także planując sadzenie roślin należy zwracać szczególną uwagę czy rośliny są bezpieczne. Niżej przedstawiam niektóre rośliny, które mogą stanowić zagrożenie. Przedstawione rośliny nie należy sadzić w pobliżu przedszkoli, szkół, placów zabaw ani boisk sportowych.

rośliny ogrodowe

  • bieliń angielskie trąby (trujące: liście i nasiona)
  • cis (trujące: rozgryzione owoce i igły)
  • rącznik pospolity (trujące: kwiaty i nasiona)
  • tojad (trujące: wszystkie części rośliny)
  • wawrzynek wilczełyko (trujące: wszystkie części rosliny) – smak owoców jest bardzo nieprzyjemny, dzieci od razu je wypluwają, jednak trzeba mieć na uwadze niebezpieczeństwo
  • zimowit jesienny (trujące: wszystkie części rośliny)
  • rododendron (różanecznik) – trujące: wszystkie części rośliny)

rośliny lasów i łąk

  • bieliń dziędzierzawa (trujące: liście i nasiona)
  • lulek czarny (trujące: wszystkie jej części są trujące) – choć roślina ma nieprzyjemny zapach, a w dotyku jest lepka, ma ciekawe fioletowe, lejkowate kwiaty. Występuje na polach, ogrodach i plażach.
  • pokrzyk wilcza jagoda (trujące: wszystkie części rośliny) – roślina znana dziko rosnąca roślina (do 1,5 m wysokości) ma duże liście z lepkimi włoskami. Dzwonkowate kwiaty w kolorze ciemnofioletowym (powstają z nich później czarne błyszczące jagody). Roślina ta może przyciągać uwagę dzieci.
  • szalej jadowity (trujące: wszystkie części rośliny)

rośliny doniczkowe (niektóre)

  • Juka (Yucca). Ostre kolce liści mogą być niebezpieczne dla dzieci. (Na zdjęciach różne gatunki Yuki).
zdjęcie
zdjęcie
  • Palma madagarska (gwiazda stepowa). Trująca!
  • Dipladenia. Wszystkie części rośliny są trujące.
  • Kroton (Codiaeum). Sok tej rośliny jest trujący.
  • Katarantus. Wszystkie części rośliny są trujące.
  • Browalia okazała. Należy do rodziny psiankowatych, gdzie wszystkie rośliny są trujące.
  • Dieffenbachia – jedna z najpiękniejszych roślin pokojowych, łatwo się też daje rozmnażać, jednak wszystkie jej części są trujące. Podczas kontaktu z tą rośliną szczególnie należy uważać na kontakt z jej sokiem! Ogrodnicy powinni pracować przy niej w rękawiczkach. (Uwaga roślina często chodowana w przedszkolach i szkołach)
  • Aturium – podobnie jak Dieffenbachia może powodować podrażnienie skóry i błon śluzowych. (Uwaga roślina często chodowana w przedszkolach i szkołach)
  • Monstera – może powodować podrażnienie skóry i błon śluzowych. (Uwaga roślina często chodowana w przedszkolach i szkołach)
  • Filodendron – może powodować podrażnienie skóry i błon śluzowych. (Uwaga roślina często chodowana w przedszkolach i szkołach)
  • Oleander – podobnie jak w poprzedniej roślinie olenadra też jest cała trująca (szczególnie jej soki). W dodatku śmiertelne może być już samo ukłucie liścia tej rośliny!
  • Lophophora i Tricocereus – kaktusy te mogą spowodować nawet całkowity paraliż.
  • Wilczomlecz kaktus, Gwiazda betlejemska (wilczomlecz piękny) i Wilczomlecz okazały (in. korona cierniowa) – soki roślin zawierają substancje zwane „wilczym mlekiem”, zawiera ona euphorbon (toksynę). Podczas zranienia sok rośliny może spowodować u człowieka podrażnienia i pęcherze. Płynący z rośliny sok można zatrzymać przykładając płonącą zapałkę.
zdjęcie zdjęcie zdjęcie
  • Pierwiosnek kubkowaty (łać. Prymula obconica) ma liście pokryte włoskami, które wydzielają toksynę (priminę). Powoduje ona alergię, objawia się swędzeniem skóry i wysypką, katarem oraz podrażnieniem oczu.
  • Złotokap – cała roślina zawiera zawierają truciznę (alkaloid cytyzynę), która może uśmiercić dziecko!
  • Psianka paprykowa – owoce tej rośliny są bardzo trujące.
  • Kiełki ziemniaków – są trujące, dlatego należy je usuwać (ziemniaki, podobnie jak pomidory też należą do rodziny roślin psiankowych).
zdjęciezdjęcie
  • Psianka słodkogórz – roślina łąkowa, jej zielone części rośliny zwierają silnie trującą substancje.
  • Psianka czarna – ma białe kwiaty i czarne owoce, są one równie niebezpieczne co psianka słodkogórz.
  • Szczwół plamisty – roślina ma białe drobne kwiaty, które pojawiają się w lipcu / sierpniu. Zielone liście z białymi czubkami oraz czerwono plamiste łodygi (roślina wyrasta na ok. 1 m wysokości). Występuje w pobliżu dróg, potoków, osiedli, rumowiskach. Silnie trujące są zielone nasiona tej rośliny.
  • Barszcz – jest ogromną rośliną z białymi baldachami, występuje często na łąkach. Jej sok może wywołać pęcherze w kontakcie ze skórą.
  • Bluszcz – trujące: liście, łodyga, owoce
  • Ciemiernik – trujące: wszystkie części rośliny
  • Fasola zwykła – trujące: surowy strąk z ziarnami
  • Jałowiec sabiński – trujące: wierzchołki gałązek
  • Konwalia majowa – trujące: wszystkie części rośliny
  • Krokus – trujące: cebula
  • Łubin – trujące: nasiona
  • Naparstnica – trujące: kwiaty, liście, nasiona
  • Obrazki plamiste – trujące: jagody, liście, kłącze
  • Tuja (żywotnik zachodni) – trujące: liście i jagody
  • Barszcz Sosnowskiego – roślina niegdyś pastewna, dziś jej uprawa jest zakazana. Jej soki powodują palenie skóry, rumień i powstanie pęcherzy

Biegunkę, bóle brzucha może wywołać spożycie większej ilości owoców: jarzębiny, dębu, czarnego bzu, śnieguliczki, ostrokrzewu i kasztanowca krwistego.


Źródło:

  • Mowszowicz Jakub (1990), Rośliny trujące, Warszawa: WSiP.
  • Narożnik M., Rośliny wokół nas, Wychowanie w przedszkolu, nr 8 / 2012, s. 55.