Pomoce:
- świeczka, zapałki
- połowa plastikowej butelki (najlepiej przeciąć ją gorącym nożem) lub pusty karton po mleku czy soku
- kawałek folii
- gumka recepturka
- torebka foliowa
- niewielkie papierowe pudełko
- miska z wodą
- styropian
- resorak
- kartki papieru
- nożyczki
- słomki
Pokażę wam doświadczenie. Przygotowałem świeczkę i butelkę. Butelka została wcześniej przecięta i zamiast dna ma teraz folię przymocowaną gumką (pokaz).
[Zamiast butelki można użyć pustego kartonu po mleku czy soku. Ważne jest by pojemnik miał wolny otwór przez który wlewamy napój. Otwór ten wystarczy przyłożyć do płomienia i wystarczy delikatnie uderzyć w opakowanie – najlepiej najszerszą powierzchnię pudełka. To samo opakowanie wystarczy później przyłożyć do dziecięcej dłoni, by uczniowie mogli poczuć wylot powietrza po uderzeniu w pudełko].
Wyjaśnieniem tego zjawiska jest fakt, że podczas uderzenia w folię wprowadziłem w ruch powietrze znajdujące się w butelce, które wychodząc przez otwór zdmuchnęło świeczkę. Moje uderzenie spowodowało mały wiatr. Ten sam, którym mogę na was dmuchnąć (pokaz). Sprawdźcie teraz czy poczujecie wiatr z butelki jeśli uderzę w dno (próby). Mówimy, że jeśli powietrze się porusza to powstaje wiatr / inaczej: wiatr to powietrze które się porusza. Powietrza nie widać ani nie czuć, ale wiatr, można wyczuć jeśli jest mocny (np. podmuch z ust).
Dzieci lepiej zapamiętają eksperyment jeśli po wspólnym omówieniu chętne będą miały możliwość przeprowadzenia go samemu pod kontrolą dorosłego.
Żeby zobrazować dzieciom jak działa powietrze w tym doświadczeniu należałoby zgromadzić dym wewnątrz butelki. Można tego dokonać jeśli do butelki włożymy zapalony knot kadzidełka. Po chwili wnętrze butelki zadymi się i wówczas będzie można pokazywać jak po uderzeniu w dno butelki wychodzą z niego okrągłe kłęby dymu (należy zadbać o to, aby pokaz ten zaprezentować na czarnym tle). Kłęby te nie zostały uwiecznione na zdjęciu.
Wiatr, który poznaliście może służyć też do poruszania przedmiotów. Zobaczcie, położyłem na stole otwartą torebkę foliową, powiedzcie jak się zachowa gdy w nią nadmucham (do wewnątrz)… (poruszyła się). Tak samo dzieje się z pudełkiem…
Badanie obiegu powietrza w pomieszczeniu. W pomieszczeniu również powietrze się porusza. Warto ustalić jak się ono porusza wykorzystując do tego celu świecę (wystarczy mały podgrzewacz).
Nim rozpoczeniemy badanie pokoju trzeba ustalić jaki wniosek należy wyciągnąć gdy zobaczymy wygięty płomień świecy. W tym celu najpierw poprośmy dzieci by obserwowały jak zachowuje się świeca gdy gdy na nią delikatnie podmuchamy.
 |
w otwartych drzwiach – okazało się, że wiatr wchodzi do pomieszczenia, |
 |
na podłodze przy zamkniętych drzwiach – okazało się, że płomień świecy wksazywał, że przez szparę między drzwiami a podłogą wlatywało do pomieszczenia dużo powietrza (więcej niż przy otwartych drzwiach) |
 |
pod kaloryferem – wiatr wchodzi od strony pomieszczenia do kaloryfera (kaloryfer ogrzewa powietrze, a ono unosi się) |
 |
na parapecie okna – powietrze wchodziło do mieszkania przez nieszczelne okna |
 |
na stole – płomień świecy nie drgał – oznacza to, że po środku pokoju nie było ruchu powietrza |
Po badaniu można narysować prowizoryczny schemat obiegu powietrza w pomieszczeniu.
Zabawa / gra. Na stole (bez obrusu) należy nakleić kilka przeszkód (za pomocą taśmy klejącej). Następnie za pomocą słomek (do napojów) dmuchając w małe papierowe (na zdjęciu – czerwone) żagle należy przejść przez labirynt.
