Pomoce:
- plastikowa butelka (0,3 litra)
- strzykawka
- sylikonowy wężyk
- pojemnik z wodą (i mlekiem – do zabarwienia)
- spinacz
- niewielki przedmiot pływający na wodzie (np. piłeczka ping-pongowa, korek lub korek od butelki) – na zdjęciach użyłem piłeczkę ping-pongową
- słomka do picia (użyty na zdjęciach – ale lepszy jest wężyk sylikonowy – opisany wcześniej), zwany także: wężykiem igielitowym (sklep zoologiczny lub budowlany)
- wodna zdatna do picia
- szklana butelka przeźroczysta
Popatrzcie, mam tutaj miskę z wodą i plastikową butelkę.
Butelka jest pusta, odwrócę ją i włożę do wody. Przyjrzyjcie się, gdzie jest poziom wody w butelce? (nauczyciel cały czas trzyma butelkę na dnie miski)…
Tak jest ona tam gdzie otwór, nie wyżej (wniosek ten może być trudno ustalić gdyż woda na około może tworzyć złudzenie optyczne, wskazujące jakoby wody jest tyle ile na zewnątrz). Teraz nacisnę butelkę – wylatuje powietrze (!) po czym puszczamy (butelka się prostuje)…
Popatrzcie teraz poziom wody jest wysoko – tyle ile wody dookoła. Podniosę butelkę ponad poziom wody – woda w niej jest wyżej niż w misce.
Zadanie. Masz tutaj miskę z wodą i szklankę – zrób tak, by poziom wody w szklance był wyższy niż w misce… (dzieci próbują).
Oto podpowiedź:
Świetnie. Teraz popatrzcie, za pomocą słomki [lepszy jest sylikonowy wężyk] będę zmieniał poziom wody w szklance. By lepiej można było obserwować poziom wody położę do miski piłeczkę [lub inny przedmiot unoszący się na wodzie]. A teraz przykryję piłeczkę szklanką – tak jak to zrobiliśmy wcześniej.
Instrukcja: wdmuchując lub wydmuchując powietrze ze środka szklanki podwyższamy lub obniżamy poziom wody. W związku z tym, że przy wykorzystaniu słomki istnieje ryzyko napicia się wody – woda musi być zdatna do picia (najlepiej zawsze tylko taką stosować w eksperymentach).
Tłumaczymy dzieciom co zrobiliśmy po czym każde z uczniów powinno mieć możliwość zrobić to samodzielnie.
Do pustej butelki wkładamy wężyk. Następnie butelkę, dnem do góry, do pojemnika z wodą (i mlekiem) dbając by wężyk dotykał dna butelki. Drugi koniec wężyka wychodząc poza butelkę mocujemy (dla wygody) spinaczem do ścianki pojemnika.
Następnie wciągając powietrze ze słomki (wężyka) możemy wessać wodę do wnętrza butelki (zmniejszamy ilość powietrza wewnątrz dlatego poziom wody się podnosi). [Wody w pojemniku powinno być tyle, by po wypełnieniu butelki wciąż było była na dnie].
Puszczając wężyk pozwalamy by do wnętrza butelki dotarło powietrze, które obniży poziom wody.
Teraz zastąpimy własne płuca pompą (hydrauliczną) – strzykawką. Wystarczy założyć ją na wężyk. Wciągając powietrze do strzykawki powodujemy, że wessanie wody do butelki i odwrotnie – wepchnięcie tłoku strzykawki powoduje opróżnienie butelki.
Pompa pozwala transportować wodę, a także podnosić ją wysoko [jak w wieżach ciśnień].
Potwierdzeniem powyższego jest eksperyment ze świeczką. Potrzebne są: woda zabarwiona (na zdjęciu mleko), głęboki talerz, podgrzewacz, zapałki i szklanka.
Do talerza wlewamy zabarwioną wodę (mleko), na tafli wody kładziemy zapaloną świeczkę po czym przykładamy szklankę do góry dnem.
Wyjaśnienie: ogień trawi powietrze (tlen), które w szklance jest coraz mniej powoduje to, że poziom wody unosi się.