Niektóre dzieci przedszkolne, zapytane skąd pochodzi mleko śmiało odpowiedzą, że pochodzi z papierowego kartonu (lub butelki). Mają słuszność, jednak dopytując je skąd rzeczywiście pochodzi niektóre nadal twierdzą, że mleko pochodzi z kartonu. Jest to o tyle niepokojące, że pochodzenie mleka nie jest trudne do zrozumienia szczególnie jeśli ma się możliwość zaobserwowania dojonej krowy. Tymczasem nie każde dziecko może zobaczyć ten cud natury. Wniosek jest prosty, wraz z postępem cywilizacji ulegliśmy ograniczeniom w możliwości zaobserwowania całego procesu produkcyjnego. Widzimy jedynie jego ostateczny etap – karton pełen mleka. Nic zatem dziwnego, że odpowiedzi dzieci są dla dorosłych zabawne (przecież: mleko pochodzi z mlekomatu – patrz: niżej).
Nic zatem dziwnego, że dzieci (szczególnie przedszkolne) oglądając kłęby chmur wydobywające się z kominów np. w bezchmurny dzień (jak niżej na zdjęciu) uważają, że gdyby nie kominy nie byłoby na świecie chmur.
Możemy się zastanawiać, czy rozmawianie z dziećmi na te tematy, nie jest dla nich za trudne. Owszem jest. Trudno jest dzieciom zrozumieć te procesy jeśli tylko o nich mówimy. Łatwiej będzie dzieciom zrozumieć jeśli przeprowadzimy je przez procesy produkcji, tzn. wykonamy je z nimi (np. lody owocowe, papier czy cegły).
Nie jesteśmy w stanie przedstawić wszystkich procesów, szczególnie tych złożonych, na które składa się wiele etapów, które wymagają skomplikowanych urządzeń i specjalistycznej obsługi. Na te procesy warto zaplanować wycieczkę.
| pszenica – (wysiew, wzrastanie, koszenie, młócenie [gospodarstwo], mielenie [młyn]) – mąka mąka, drożdże, sól, woda [piekarnia] – chleb, bułki, rogale – herbatniki – płatki – makaron pszczoły – miód burak cukrowy – cukier – cukierki kakao, mleko – czekolada kwiaty (zapylanie przez owady) – owoce kopalnia (lub wydobywanie soli morskiej) – sół zwierzę – mięso [ubojnia i wędzarnia] – wędlina kura [kurnik] – jajka ryby morskie [kuter rybacki, przetwórnia] – ryby mrożone krowa (pasienie, dojenie) [mleczarnia] – mleko – śmietana – lody – sorbet mleko – ser – twaróg owoce (ubijanie, fermentacja) – wino studnia / rzeka (pompowanie, przenoszenie [rury], oczyszczanie) – woda przyprawy (cynamon, bazylia, wanilia) |
Produkty
spożywcze |
| wełna – nici (przędza) – materiał – ubrania, szalik, skóra – buty, dywan laboratorium chemiczne – tkaniny syntetyczne kauczuk – guma – kalosze, opony |
Odzież |
| piasek [huta szkła] – szkło, naczynia, szyby glina [garncarnia, piec] – naczynia gliniane drewno (prasowanie, cięcie, namaczanie w siarce) – zapałki wosk (lub parafina), knot (sznurek zamoczony w wosku) – świeczniki skóra (cięcie, zszywanie) – piłki tkanina (cięcie, zszywanie, wypychanie) słoma, trociny lub pianka syntetyczna – pluszaki drewno-celuloza (cięcie, mieszanie, wałkowanie, prasowanie, suszenie) – papier drewno (cięcie) – ołówek – lekarstwa kwiaty (cięcie kielichów, suszenie), olejek – zapachy papier [drukarnia, introligatornia] – książki zdjęcie / rysunek – filmy animowane |
Przedmioty
użytkowe |
| drzewo (cięcie [tartak]) – deski – glina (formowanie, suszenie, wypalanie) – cegła kurze jaja, klej w postaci białka i odrobina mąki -kreda – cement, cegły, deski (fundamenty, mury, dach, okna i drzwi, ocieplanie, malowanie) – dom kopalnia węgla (wydobywanie, wywożenie) – węgiel elektrownia (linie wysokiego napięcia, stacje przekaźnikowe) – prąd powstawanie miast, krainy geograficzne, miasta Polski |
Budownictwo |
Więcej na ten temat napisałem w:
- Jelinek J.A., Edukacja techniczna starszych przedszkolaków w domu i w przedszkolu, w: Starsze przedszkolaki. Jak skutecznie je wychować i kształcić w przedszkolu i w domu, red. E. Gruszczyk-Kolczyńska, Kraków: Wydawnictwo CEBP, 2014, s. 257-275.
- Jelinek J.A., Zabawy konstrukcyjne i ich wpływ na rozwój psychoruchowy dzieci, w: Czas wolny małych dzieci w świecie realnym i wirtualnym, Aneta Jegier (red.), Warszawa: Wydawnictwo Difin, 2016, s. 53-64.
- Jelinek J.A., Budowanie domów, Wychowanie w przedszkolu, 7/2014, s. 38-39.