Pomoce:
- lupa
- pojemnik po jogurcie
- słoik
- czarna farba akrylowa
- karton po mleku (1l)
- nożyczki
- koce lub kartonowe pudełka
- kalka kreślarska
Więcej na temat zjawiska oraz badań koncentrujących się nad dziecięcym rozumieniu zjawiska camera obscura można przeczytać w artykule:
Jelinek J.A. (2023), Ponowne odkrywanie przez dzieci 8-letnie zjawiska camera obscura. Humanitas. Pedagogika i Psychologia, 2, s. 97-108. DOI: http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0053.7609
Uwaga. To zjawisko optyczne dobrze jest wykonywać w pomieszczeniu, w którym okna są na jednej ścianie, np. w pomieszczeniu z jednym oknem. Wówczas zjawisko odbicia światła można obserwować na ścianie przeciwległej.
Zrobimy przenośny aparat otworkowy (camera obscura). W tym celu niezbędne będzie zbudowanie „ciemnego pokoju” bo tak nazywa się to urządzenie (in. camera obscura), które zrobimy. Potrzebne są koce (lub kartonowe pudełka) pod którymi każdy z nas będzie się kolejno mógł ukryć i zaobserwować zjawisko pierwszego aparatu.
Niżej przedstawiam kilka propozycji wykonania przenośnej camery obscury. Dla każdego z tym modeli, do uzyskania lepszego efektu, szczególnie, gdy niedysponujemy pokojem „z jednym oknem” możemy schować głowę pod koc, z którego będzie wystawał tylko „aparat”. Przygotowane modele służą jako ściana – ekran, na którym odbija się obraz. Każdy z tych modeli wymaga ustawiania ostrości za pomocą przybliżania lub oddalania lupy (tj. na zdjęciu pierwszym). [Przezentowany model dotyczy również soczewki oka ludzkiego).
Model – kubek po jogurcie
Model – karton po mleku
Model – słoik
Słoik należy pomalować czarną farbą akrylową (najlepiej od wewnątrz), pozostawiając niezamalowane dno. Do tak przygotowanego słoika należy przymocować gumką fragment kalki (z zewnętrznej strony).
Jak to zjawisko można wykorzystać z dziećmi szkolnymi? Odbity na ścianie obraz dzieci mogą namalować, wystarczy tylko jeśli przymocują na stałe lupę (np. do stołu), a do ściany przymocują kartkę papieru (A4 lub A3), następnie naszkicują perspektywę i pokolorują obraz. W taki sposób kiedyś malarze szkicowali perspektywę na obrazie.
Zbudowanie własnej „ciemni” wymaga posiadania następujących przedmiotów: pudełko (np. po butach), lupa, lusterko (wielkości kartki pocztowej) oraz szkło (wielkości kartki formatu A4).
W pudełku należy wykonać otwór na jednej ze ścian. Ostawić ukośnie lusterko w taki sposób aby światło przechodzące przez otwór odbijało się do góry. Nad lustrem ustawić poziomo szkło, a na nim kalkę. Teraz regulując odległością lupy od otworu w pudełku można kontrolować ostrość widzenia obrazu. Obraz będzie ciemny, dlatego aby lepiej go oglądać warto narzucić na siebie koc, którym odetniemy resztę światła.
Camera obscura – wersja pudełkowa (przenośna)
Camera obscura – wersja pokojowa
