Ekologia

Problemy ekologii

Zasady proekologiczne przydatne w pracy nauczyciela

Zasady postępowania w terenie

Źródło: Gerald Durrell „Poradnik Przyrodnika”, Świat Książki, Warszawa 1995, s. 320.

  • Zostawmy wszystko w takim stanie, w jakim zastaliśmy. Dotyczy to zarówno kamieni, które odwracaliśmy, jak i wyciągniętych z wody wodorostów.
  • Nie zaśmiecajmy, zwłaszcza wody.
  • Uważajmy, żeby nie zaprószyć ograni. Każdego roku serki hektarów płoną z powodu bezmyślnego postępowania wycieczkowiczów.
  • Na terenach rolniczych poruszajmy się tylko dróżkami, nie chodźmy po polach uprawnych.
  • Uważajmy prowadząc samochód na terenach rolniczych; pilnujmy swego psa, aby nie straszył bydła.
  • Nie wchodźmy na tereny prywatne i należące do rezerwatów.
  • Nie zostawiajmy w pobliżu nor i gniazd śladów, które mogą ułatwić drapieżnikom (i ludziom) znalezienie ich.
  • Przestrzegajmy przepisów prawa dotyczących postępowania z zasobami natury (okresy i rozmiary ochronne, gatunki chronione itp.).
  • Nie opowiadajmy ludziom, do których nie mamy zaufania, o miejscach ciekawych znalezisk. W wielu przypadkach prowadzi to do bezmyślnych zniszczeń.

Zasady dla zbieraczy

Źródło: Gerald Durrell „Poradnik Przyrodnika”, Świat Książki, Warszawa 1995, s. 320.

  • Nie bierzmy więcej okazów, niż naprawdę potrzebujemy.
  • Nie zbierajmy zbyt wielu osobników tych samych gatunków – co roku w tym samym miejscu.
  • Nie niszczmy drapieżników ani pasożytów zwierząt, którymi się zajmujemy lub które zbieramy.
  • Podczas poszukiwań nie zaglądajmy do wszystkich możliwych kryjówek. Na przykład nie podnośmy wszystkich gnijących pni w lesie ani nie zaglądajmy do wszystkich dziupli w każdym drzewie.
  • Usuwajmy pułapki niepotrzebnie zastawione na zwierzęta.
  • Zbierając rośliny odcinajmy je równo nożem lub sekatorem, nie oddzierajmy.
  • W przypadku gatunków występujących lokalnie lub rzadkich bierzemy jeden lub dwa okazy, nie zbierajmy w miejscach silnie eksploatowanych.
  • Zawiadamiajmy biologów o niezwykłych znaleziskach, a jeśli zbieramy na terenach, które specjalnie ich interesują – dostarczmy im listę znalezisk.
  • Nigdy nie zbierajmy dla celów zarobkowych.
  • Zbierając okazy do swojej kolekcji, spróbujmy rozmnożyć je w niewoli i uwolnić nadmiar, zwłaszcza gdy dotyczy to rzadkich gatunków.
  • Nie próbujmy reintrodukować gatunków ani wzmacniać zagrożonych populacji bez wiedzy i porady ludzi za to odpowiedzialnych.
  • Zbierając do domu zwierzęta w celu chowu lub rozmnożenia, bierzmy tylko tyle ile potrzebujemy i możemy wykarmić. Upewnijmy się, że pozostawiamy dość pokarmu ich dzikim krewnym. Pamiętajmy, że osobniki, które zabieramy mogą stanowić źródło pożywienia dla innych gatunków.
  • Nigdy nie niepokój zagrożonych gatunków. Rozród zagrożonych gatunków w niewoli jest wprawdzie często stosowanym sposobem zwiększenia liczby osobników, zwłaszcza gdy w naturze jest ich niewiele, mogą to jednak robić tylko specjaliści i wyłącznie po uzgodnieniu z konserwatorem przyrody.

Zasady dla fotografów i łowców

Źródło: Gerald Durrell „Poradnik Przyrodnika”, Świat Książki, Warszawa 1995, s. 320.

  • Pamiętajmy, że wstęp na niektóre tereny (rezerwaty, tereny lęgowe itp.) bywa zakazany lub wymaga specjalnego pozwolenia.
  • Jeśli używamy wabików lub nęcimy wokół pułapek, nie przesadzajmy, aby substancje te nie stały się dla zwierząt dodatkowym źródłem pokarmu.
  • Łowiąc zwierzęta nigdy nie stosujmy substancji (takich jak środki chemiczne lub kleje) ani metod, które mogłyby zaszkodzić im lub organizmom na tym samym terenie.
  • Jeśli zamierzamy trzymać złowione zwierzę przez jakiś czas w domu, upewnijmy się czy potrafimy zapewnić mu właściwe i zdrowe warunki, zanim je uwolnimy.
  • Uwalniajmy zwierzęta w stosowanym środowisku, w miejscu, w którym były złapane lub z dala od pułapki, jeśli nadal łowimy inne osobniki do badań (np. ekran do chwytania ciem).
  • Dobre samopoczucie złowionego zwierzęcia jest zawsze ważniejsze niż nasza fotografia.

Przykładowe teksty na temat zachowań proekologicznych zostały przedstawione w następujących publikacjach (więcej: publikacje autora):

  1. Jelinek J.A. (2016), Czy i jak rozmawiać z dziećmi o zagrożeniach związanych użytkowaniem urządzeń elektrycznych i nie tylko, ORE, materiały dostępne dla uczestników szkolenia „Bezpieczeństwo+”, edycja 1).
  2. Jelinek J.A. (2017), Czy i jak rozmawiać z dziećmi o smogu i nie tylko, ORE (materiały – tekst, prezentacja do pracy z dziećmi oraz aktywności dostosowane do gotowego scenariusza na temat ognia – dostępne dla uczestników szkolenia „Bezpieczeństwo+” (edycja 2).