Pomoce:
- duże kartony papieru (pakowego)
- flamastry
- kubeczki (tyle ile dzieci) z solą
- kubeczki (tyle ile dzieci) z cukrem
- kubeczki (tyle ile dzieci) z sodą
- kubeczki (tyle ile dzieci) z sokiem z cytryny (lub kwasek cytrynowy)
- ostra papryka w proszku
(Dzieci wcześniej myją ręce). Przygotowałem 4 substancje by sprawdzić jakie smaki jest w stanie rozróżniać język. Poliżcie palec i spróbujcie je … Jakie smaki rozróżnia? … Tak, jest słodki (z cukru), słony (od soli), gorzki (od sody) i kwaśny (od cytryny). Muszę wam powiedzieć, że więcej smaków nie rozróżnia są tylko 4. Pomyślcie skoro każdy z nas lubi lody, czekoladę, hamburgera, pizzę i zupę, a każda ma inny smak; w dodatku nie można ich nazwać: słodka pizza, czy kwaśny hamburger. Otóż dlatego, że są to smaki pomieszane, tj. trochę ostrego i trochę słonego – to może być np. pizza z pieczarkami.
Skoro język rozpoznaje 4 smaki to ustalmy, która jego część poznaje słodki, a która gorzki (itd.). Każdy stolik otrzymuje dużą kartkę papieru z narysowanym konturem języka (format A4). LINK
Zadaniem dzieci jest poprzez badanie (j.w.) wspólnie ustalić (grupowo) gdzie ich zdaniem język poznaje smak słodki, a gdzie słony. Zaznaczyć smaki na mapie języka (wyżej) za pomocą flamastrów lub poprzez układanie etykiet smaków.
Następnie dzieci powinny zaprezentować swoje prace by mogło się okazać, że inne grupy mają inne rezultaty – co wynika z subiektywności.
Na koniec można dzieciom pokazać, co odkryli naukowcy. LINK
Czy ktoś z was słyszał takie powiedzenie, że coś jest ostre? Np. pizza, chrzan albo musztarda są ostre. Co to oznacza, że jest ostre jak nóż? … Gdzie znajduje się ten 'ostry’ smak, jak myślicie? … Okazuje się, że nie ma takiego smaku (są tylko cztery – powtórzenie nazw). Poczucie ostrości czujemy dlatego, że język jest unerwiony – działa to tak samo jakbyśmy się uszczypnęli (próba) – tak samo język czuje ból gdy próbujemy ostrej papryki (próba).
Wiele powiedzieliśmy o rozpoznawaniu smaku skoncentrujmy się zatem na smaku soku pomarańczowego. Od razu dodam, że nie zamierzam tutaj bojkotować żadnego producenta soku (ten na zdjęciu akurat miałem „pod ręką”). Czy jesteśmy w stanie zrobić własny sok pomarańczowy nie posiadając ani jednej pomarańczy? Okazuje się, że tak – o czym możemy się przekonać czytając ulotki produktów spożywczych (nie tylko soków). Przeprowadźmy doświadczenie.
Jeśli potraktujemy sok jako połączenie barwnika spożywczego (żółtego-pomarańczowego), słodzika (cukru) oraz kwasu (kwasku cytrynowego) to (dobierając odpowiednie proporcje) może powstać substancja zbliżona smakiem do soku ze sklepu.
Znaczenie mycia zębów
- szklanka, kieliszek lub słoik
- ocet
- kurze jajko
- pasta do zębów
- chusteczka do wytarcia rąk
Wprowadzeniem do tego doświadczenia powinno być: doświadczenie o działaniu kwasu na wapno skorupki.
Dzieci nie „czują” potrzeby mycia rąk. Uświadomieniu jak jest ważne to działanie dla zębów po może doświadczenie. Polega ono na analogii odnoszącej się do wapnia jako podstawowego składnika zębów i skorupy kurzego jajka. Dbanie o zęby to nie tylko dostarczanie organizmowi dużej ilości wapnia, ale także czyszczenie szkliwa poprzez używanie szczoteczki i pasty do zębów. Jak działa pasta do zębów – o tym doświadczenie.
Z doświadczenia (reakcja chemniczna – kwas i zasada) wiemy, że na zęby źle działają różne kwasy – np. kwas octowy. Do takiego kwasu włożę posmarowane pastą do zębów jajko i zobaczymy co się stanie.
Po kilki sekundach widać efekt – pęcherzyki powietrza wynikające z reakcji chemicznej między kwasem a zasadą. Tam, gdzie pasta do zębów została posmarowana – tam ocet nie działa – nie ma pęcherzyków.
Ale z czasem miejsca, w których pasta była, stają się coraz mniejsze, aż ostatecznie zanikają i ocet zaczyna działać na całe jajko.
Jajko, do którego przyczepione są lekkie bąbelki powietrza unosi się.
Po pewnym czasie wapniowa skorupka zupełnie znika.
